Ερείπια παλαιών μοναστηριών:

Παναγία Καθολική: Μεταξύ  του νέου σταδίου "Ι. Πρώτος" και του άνω Αι Γιώργη,  είναι τα ερείπια της Παναγιάς της Καθολικής. Όπως λέει η παράδοση εκεί υπήρχαν κατακόμβες τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Αν αναλογιστούμε τη ιστορία της επίσκεψης στον χώρο, του Αποστόλου  Σίλα και στην συγκρότηση εκκλησίας από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια στην περιοχή αυτή, τότε η παράδοση για κατακόμβες στους μετέπειτα ρωμαϊκούς διωγμούς έχει κάποια βάση. Στη θέση εκείνη ανεγέρθηκε παλαιοχριστιανική εκκλησία και αργότερα μεγαλύτερος ναός του οποίου τα θεμέλια υπάρχουν έως σήμερα.

Αρκετό υλικό από τα ερείπια μεταφέρθηκε στην οικοδόμηση της εκκλησίας του Αγίου Λουκά στο χωριό. Απ’ότι λέγεται τριγύρω στην περιοχή υπήρχαν διάφοροι συνοικισμοί και αυτή ήταν η κεντρική τους εκκλησία. Το καμπαναριό της δεν ήταν  δίπλα στην εκκλησία αλλά σε έναν λόφο απέναντι από τον χείμαρρο που κατέβαινε από το Μόη και λέγεται μέχρι σήμερα Σομαντήρα  μάλλον από τη λέξη σήμαντρο. Την καμπάνα την τοποθέτησαν εκεί για να ακούγεται ανοιχτά στη γύρο περιοχή με τους οικισμούς.

Μαντινάδες που έμειναν από την εποχή που υπήρχε η εκκλησία της Παναγίας και μέσα από αυτές φανερώνεται η εκτίμηση του κόσμου προς αυτή καθώς και η μεγαλοπρέπεια της είναι οι παρακάτω

Ω Παναγιά  Καθολική και Παναγιά Ελεούσα, την κόρη οπού γαπώ να μου την ευλοούσα.

Ω Παναγιά Καθολική με τ’ασημένιο χέρι, γλέπε τα μαντράκια μου χειμώνα καλοκαίρι.

Ω Παναγιά Καθολική με τα εκατό καντήλια, φύλαγε την αγάπη μου να σου τα κάνω χίλια.

   

Αξεστράτηος: Μοναστήρι του Αρχιστράτηγου Αρχαγγέλου Μιχαήλ  στο δρόμο από Σορωνή προς Φάνες. Οι πέτρες από τα ερείπια μεταφέρθηκαν για τις ανάγκες στο χτίσιμο της εκκλησίας του χωριού και στις ελάχιστες πέτρες που είχαν απομείνει άναβαν καντήλι έως το 1940.

Άγιος Δημήτριος: Στη θέση καμίνια διπλά στον ποταμό Πλατύ. Είναι ορατό έως σήμερα το σημείο που βρισκόταν.

Η  Κυρά: Αφιερωμένο στην Παναγία στην περιοχή Κριθαριές. Μέχρι σήμερα υπάρχει μέρος του τοίχου  του μοναστηριού.

Παλιοεκκλησιές:

Στην ομώνυμη τοποθεσία του κάμπου όπου λέγεται πως υπήρχαν εκκλησίες.

Αγίου Ιάσωνα - Απόστολος: Υπήρχαν δύο εκκλησίες. Η μία πιο μεγάλη στη διαδρομή από Άγιο Σουλά προς Διμυλιά  και έχει μείνει έως σήμερα η τοποθεσία Γιάσονας.

Η άλλη πιο μικρή στην περιοχή  κάτω από το μοναστήρι του Αγίου Λουκά, η οποία έως σήμερα ονομάζεται Γιασονάρι σε ανάμνηση αυτής της  μικρής εκκλησίας.

Άγιος Ζήνων - Απόστολος: Υπήρχε εκκλησία στην περιοχή που σήμερα λέγετε Αζήνωνα και  βρίσκεται μεταξύ του Αγίου Σουλά και του ερειπωμένου χωριού του άνω Καλαμώνα.

Αγιά Λαμπού: Έτσι έλεγαν  μέχρι τις αρχές του περασμένου αιώνα την περιοχή που σήμερα λέμε Λαμπού. Επίσης την έλεγαν και Κυρά ή Αγιά Λαμπού ποτέ όμως σκέτο Λαμπού. Η παράδοση λέει ότι εκεί που υπήρχε η ρένη  Λαμπού, ήταν χτισμένη μια εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία την Λαμπούσα.  Η εκκλησιά είχε ρυθμό βυζαντινό με τρούλο ο οποίος ήταν από χρυσάφι με αποτέλεσμα την ημέρα να λάμπει και με αυτόν τον τρόπο να δείχνει στα καράβια ότι εκεί έχει λιμάνι.  Αυτό το λιμάνι εξυπηρετούσε το παλιό χωριό της Σορωνής που μάλλον ήταν σ’εκείνη την περιοχή χαμηλά στον κάμπο, πριν οι  επιδρομές των πειρατών και των Αράβων τον 7ο αιώνα,  αναγκάσουν τους κατοίκους να  αποσυρθούν από την παραλιακή ζώνη και να κρύψουν το χωριό ανάμεσα στους λόφους  Κούσπα  και Πατέλες  ώστε και με την βοήθεια των αμπερνών (βελανιδιών) να μην είναι ευδιάκριτο από τη θάλασσα. Σε αυτό το σενάριο συνηγορούν τα αρχαιολογικά ευρήματα στην ΔΕΗ και τη γύρω περιοχή, η τοποθεσία Παλλιοεκλησιές καθώς και θρύλοι όπως οι παρακάτω. Στη μέση ακριβώς της απόστασης με το παλιό χωριό υπάρχει θαμμένος θησαυρός. Επίσης,   στις τρεις κερατιές στην παλιά στράτα, είναι θαμμένη χρυσή χοίρα με 3 ή 6 χρυσά γουρουνάκια. Όταν λοιπόν εμφανίστηκαν στις θάλασσες μας για πρώτη φορά οι Άραβες και οι πειρατές και  είδαν την εκκλησία της Παναγίας της Λαμπούσας στράφηκαν προς την παραλία για να αποβιβασθούν και να πάρουν  το χρυσάφι. Τότε λέγετε ότι η Παναγία για να μην αφήσει να πέσει η εκκλησία στα χέρια των αλλόπιστων, βούλιαξε ολόκληρη  την εκκλησία σε μία λιμνούλα που δημιουργήθηκε, παραμένοντας η εκκλησία όμως άθικτη.

Η λιμνούλα μετατράπηκε σε ρένη με καλαμιές και χέλια. Έτσι όπως στις άλλες τρεις ρένες του χωριού οι Σορωνιάτες τις επισκέπτονταν συχνά και αφού δημιουργούσαν διεξόδους προς τη θάλασσα για να φεύγει το περισσότερο νερό, έριχναν μέσα καρπούς αστρακιάς (γαλακτούσας) ενός δηλητηριώδες φυτού με αποτέλεσμα τα χέλια που ήταν μέσα να ζαλίζονται και να βγαίνουν στην επιφάνεια για να τα πιάσουν.  Όποτε πήγαιναν στην ρένη της Αγιάς Λαμπού, πάντα προσπαθούσαν να πετάξουν πέτρες στο μέσο της ρένης για να ακούσουν τον ήχο της πέτρας που έπεφτε στον τρούλο.

Επίσης όταν έπαιρναν βάρκες για να μαζέψουν πιο πολλά χέλια, πάντα πήγαιναν και πατούσαν στην κορυφή του τρούλου. Υπάρχουν και σήμερα άτομα που όταν ήταν πολύ μικροί θυμούνται τους μεγαλύτερους να είναι στο κέντρο της ρένης και να φωνάζουν <ακουμπάω τον τρούλο>.

Σήμερα η ρένη έχει αποξηραθεί και περιοριστεί στο ελάχιστο.

Όπως φαίνεται, η Σορωνή είναι από τα πρώτα μέρη που ρίζωσε ο χριστιανισμός. Χαρακτηριστικά σημάδια γι’ αυτό είναι τα εξής:

  1. Η ιστορία του Αποστόλου Σίλα  που δίδαξε στο χώρο του μοναστηριού.   
  2. Ο πολιούχος του χωριού Απόστολος Λουκάς ο Ευαγγελιστής.
  3. Ο Απόστολος Κόνων ο οποίος  εικονίζεται πάντα μαζί με τον Άγιο Λουκά.
  4. Ο Απόστολος Ιάσωνας  που προς τιμή του υπήρχαν δύο μοναστήρια.
  5. Η παράδοση που λέει πως στην Παναγιά την Καθολική υπήρχαν κατακόμβες.
  6. Ο Απόστολος  Ζήνων που προς τιμή του υπήρχε μοναστήρι στην περιοχή.
  7. Ο Απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος με μοναστήρι στο γειτονικό χωριό Θολό.

Οι περισσότεροι από τους παραπάνω  ήταν Απόστολοι εκ των Εβδομήκοντα.

 

GTranslate